Azərbaycan Mərkəzi Bankı cümə günü,13 Sentyabr 2019-cu il tarixində faiz qərarını ictimaiyyətə açıqlayacaqdır.

İnsider.az-ın məlumatına görə, sentyabrdan minimum əmək haqqının, oktyabrdan isə minimum pensiyanın artırılmasının qiymətlərin yüksəlməsinə təsir edəcəyi ehtimal edilir. İnflyasiyanın sürətlənməsi faizlərin daha da aşağı salınması qarşısında məhdud maneə ola bilər. Ümumən, iqtisadi artımın davam etdiyini, ölkə daxilində qiymətlərin kəskin yüksəlmədiyini, neftin qiymətinin 60 dollar ətrafında qaldığını, xarici ticarət saldosunun müsbət olduğunu, qlobal ərzaq qiymətlərinin düşdüyünü, dünyada faizlərin aşağı salınması tendensiyasının başladığını nəzərə alsaq Azərbaycan Mərkəzi Bankının da Sentyabr iclasında ən azı 0,25 bənd faiz endirəcəyi ehtimalı böyükdür. 

“Faiz dəhlizinin parametrləri barədə növbəti qərarlar faktiki inflyasiyanın proqnozla müqayisəsi, inflyasiya gözləntiləri, xarici mühitin dəyişimi və maliyyə bazarlarının buna reaksiyasından asılı olaraq qəbul ediləcəkdir”,- Mərkəzi Bank bəyan etmişdi.

Depozit və not hərraclarında tələb təklifi dəfələrlə üstələyir. Son aylar kredit aktivliyi müşahidə olunsa da, hələ də bir sıra banklarda izafi vəsaitlər mövuddur. Depozit və not hərraclarında faizlərin aşağı düşməsi bu vəsaitlərin iqtisadiyyata ötürülməsi işinə dəstək ola bilər. Hərraclarda faizin aşağı düşməsi üçün Mərkəzi Bank uçot dərəcəsini, o cümlədən faiz dəhlizinin yuxarı və aşağı həddlərini aşağı salmalıdır.

Xatırladaq ki, İyulda Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankının İdarə Heyəti uçot dərəcəsinin 8.50%-dən 8.25%-ə endirilməsi haqda qərar qəbul etmişdir. Faiz dəhlizinin yuxarı həddi 10.25%, aşağı həddi isə 6.25% (uçot dərəcəsinə ±2%-lik simmetrik diapazonda) səviyyəsində müəyyən edilmişdir.

Azərbaycan Mərkəzi Bankı 2019-cu ildə 5 dəfə faiz endirib.

2015-ci ilin İyul ayında 3% səviyyəsində olan uçot dərəcəsi devalvasiyalardan sonra Azərbaycan Mərkəzi Bank tərəfindən artırılmış və 2017-ci ildə 15% səviyyəsinə çatmışdı. 2018-ci ilin Fevral ayında uçot dərəcəsi 13%-ə, Aprel ayında 11%-ə, İyul ayında 10%-ə, Oktyabr ayında 9,75%-ə endirildi. Uçot dərəcəsi 2019-cu ilin Fevral ayında 9,25%-ə, Mart ayında 9%-ə, Aprel ayında 8,75%-ə, İyun ayında 8,5%-ə, İyul ayında isə 8,25%-ə endirilib.

Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinini Oktyabr və Dekabrda da pul siyasəti qərarları ictimaiyyətə açıqlayacaqdır.

UÇOT DƏRƏCƏSİ NƏDİR?

Məlumat üçün bildirək ki, uçot dərəcəsi (faiz dərəcəsi) pulun dəyəri rolunu oynayır. Pula olan tələb də faiz dərəcəsindən asılı olaraq dəyişir. Məsələn, faiz dərəcələri azaldığı zaman kreditlərə tələb artır, insanların banklara əmanət qoymaq meyli isə azalır. Bu zaman iqtisadi subyektlər daha çox kredit almağa meyl göstərirlər, əllərində olan nağd pulu isə banklarda aşağı faizlərlə saxlamaqdansa xərcləməyə çalışırlar. Nəticədə məcmu tələb artır ki, bu da həm iqtisadi artıma və məşğulluğa, həm də inflyasiyaya artırıcı təsir göstərir.

Faiz dərəcələri artdıqda isə kreditlərə tələb azalır, insanların banklara əmanət qoymaq meyli güclənir. Çünki, əmanətlər üzrə faizlər nağd pulu saxlamağın “alternativ xərci”dir. Nəticədə iqtisadi subyektlər daha az kreditlər alırlar və qazandıqları pulun çox hissəsini xərcləməyərək yığıma yönəldirlər. Beləliklə də məcmu tələb daralır və inflyasiyanın azalması üçün şərait yaranır.